Naar het Waterloopbos bij Kraggenburg, Open Monumentendag 14 september 2014
In het Waterloopbos bij Kraggenburg (NOP) was het Waterloopkundig Laboratorium van Rijkswaterstaat gevestigd. In dit bos zijn schaalmodellen te vinden van zo'n dertig grote waterwerken uit de hele wereld. Oorspronkelijk was het laboratorium gevestigd in Delft, maar toen de behoefte gevoeld werd aan een groot terrein voor de bouw van modellen viel de keuze op het Voorsterbos. Een deel van dat bos werd afgescheiden en dat werd het Waterloopbos. Het terrein was aantrekkelijk om drie redenen: de bodem bestaat uit lemige klei en is dus weinig doorlatend (prima voor proeven waarbij veel water te pas komt), er is een fors verval mogelijk omdat het waterpeil in het aangrenzende Vollenhover Kanaal circa 4 meter hoger ligt dan het polderpeil, zodat het water desgewenst met forse snelheid door de modellen kan stromen, en de aanwezigheid van bomen zou zorgen voor windluwe omstandigheden. Het bos werd vanaf 1951 als laboratorium ingericht. In 1996 werd het, op een enkel onderdeel na, afgestoten. De computer had inmiddels een groot deel van het werk overgenomen.
Een schets van de inrichting van het Waterloopbos uit de beginperiode
Na 1996 trad het verval in en veel constructies werden overwoekerd. Uiteindelijk werd het bos aangekocht door Natuurmonumenten en daarna werd door vrijwilligers, veelal vroegere medewerkers van het laboratorium, een begin gemaakt met het in stand houden van wat over was van de modellen. Veel opslag van bomen en struiken werd verwijderd en er werden wandelroutes uitgezet. Het werk gaat uiteraard nog steeds door, want de natuur staat niet stil.
Een van de brede vaarten door het Waterloopbos
Een geheimzinnige sfeer
We worden rondgeleid door een vroegere medewerker van het laboratorium. De rondleiding zou een uur duren, maar duurt twee uur omdat onze gids veel wil uitleggen. Het is een prachtige wandeling door het bos, we zien overal water en resten van betonnen constructies in diverse stadia van geconserveerd verval. De stuwen die voorheen de route en de snelheid van het water door de modellen regelden zijn nog te vinden. Af en toe lopen we over smalle houten bruggen die door kunstmatige waterpartijen voeren (die bijvoorbeeld een haven in Libie moeten voorstellen). Enkele schaalmodellen waren vroeger in een loods ondergebracht, maar die loodsen zijn afgebroken (waarbij asbest werd verwijderd), zodat die modellen nu in de open lucht liggen.
Model voor de aanpak van het Limfjord in Denemarken
Model voor de aanleg van de Willemstunnel (Noordereiland) in Rotterdam
Restanten van een waterbouwkundig model (niet duidelijk wat het is)
Model voor de Nieuwe Waterweg
Model voor de haven van Marsa-el-Bregha in Libie
Golfmachine voor het model van de Deltawerken
Model van de koelwatervijver voor de Maasvlaktecentrale (niet gerealiseerd)