woensdag 26 september
Weer een vrije dag. We gaan per tram naar de binnenstad en lopen door de hoofdstraat Piotrkowska, die de langste winkelstraat van Europa zou zijn en autovrij. Dat laatste valt wat tegen, want sommige auto's mogen er wel gebruik van maken. De panden in de straat dateren uit de bloeiperiode van de textielindustrie, ongeveer 1890 – 1920. Ook elders in de stad zien we prachtige panden met veel ornamentiek en in alle stadia van verval en restauratie. De enorme textielfabriek van Izrael Poznanski, in prachtige rode baksteen, is omgevormd tot een trendy winkelcentrum met de naam Manufaktura.
Een gevel aan de Piotrkowska in Lodz
Nog een gevel aan de Piotrkowska
De vroegere textielfabriek van Poznanski is nu het winkelcentrum Manufaktura
We maken een wandeling door het vroegere getto. In de bezettingstijd heette de stad Litzmannstadt, naar een Duitse generaal uit de Eerste Wereldoorlog. In het Litzmannstadt Getto (die naam staat overal waar destijds de gettomuren liepen op het plaveisel geschilderd) werden tienduizenden joden en ook Roma uit allerlei delen van Europa samengebracht. Het getto was een groot werkkamp waar uniformen werden genaaid, maar ook korsetten, en de jongens en mannen werden in de metaalnijverheid ingezet en moesten bijvoorbeeld emmers maken. De huizen moeten propvol geweest zijn en velen brachten hun tijd grotendeels op straat door. In 1944 werd het getto geliquideerd, de resterende bewoners werden weggevoerd naar de vernietigingskampen. In deze wijk is veel nieuw gebouwd, maar een aantal blokken staat nog overeind. Het joodse kerkhof blijkt vandaag vanwege Jom Kippoer gesloten. Het vroegere station Radegast waar vandaan de treinen naar de kampen vertrokken is ingericht als monument.
De hoofdstraat van het vroegere getto Litzmannstadt, destijds afgezet met schuttingen
Het monument voor de weggevoerde kinderen
Het station Radegast was het vertrekstation van de treinen naar de kampen
De bestemmingen van de treinen zijn op het monument aangegeven
We gaan per bus en tram terug naar het hotel en eten in een voormalige villa van een Duitse bierbrouwer. Het pand is danig in verval, maar wordt gerestaureerd. Bij deze restauratie is een fragment van een Duits tijdschrift ontdekt en de Gotische tekst laat zich vlot lezen.